‘Veel kuubs verzet’ voor optimalisatie spaarbekken De Gijster

Spaarbekken De Gijster in de Brabantse Biesbosch is geoptimaliseerd om de hoge waterkwaliteit en extra leveringszekerheid te kunnen blijven bieden. Eind juni hebben Evides Waterbedrijf en waterbouwer Van den Herik het werk afgerond voor de ‘Optimalisatie van De Gijster’. Er is 1,9 miljoen kuub grond ‘verzet’, waarmee het bekken is ‘hersteld’ conform het oorspronkelijke ontwerp.

Bekijk de indrukwekkende projectvideo hier!

Om voldoende betrouwbaar drink- en industriewater te kunnen blijven leveren, was het nodig de ondiepe gedeelten aan de rand van het bekken te verwijderen en de diepe delen op te vullen.
Het bekken had ’s zomers te maken met blauwalgen en op ondiepe randen zaten Quaggamosselen. Deze mochten niet droog vallen om massaal afsterven van de mosselen te voorkómen, waardoor de nuttige voorraad in het bekken met de helft was afgenomen. Met de steile oevers wordt dit voorkomen. Het vrijgekomen bodemmateriaal is gestort in de té diepe delen, waardoor de water- en luchtcirculatie in het gehele bekken is verbeterd. Zo hebben Evides en Van den Herik gezorgd voor een optimalisatie van spaarbekken De Gijster ten gunste van de waterkwaliteit én een verbeterde leveringszekerheid door een grotere benutbare watervoorraad.

Voorbereiding
Ter voorbereiding is vanaf 2016 twee jaar (natuur)onderzoek gedaan en zijn gesprekken gevoerd met onder meer Staatsbosbeheer, diverse gemeenten, lokale belanghebbenden en de provincie Noord Brabant. Nadat alle vergunningen verleend waren heeft Evides, als gedelegeerd opdrachtgever van Waterwinningbedrijf Brabantse Biesbosch (WBB), het startsein gegeven aan waterbouwer Van den Herik. Voor de uitvoering heeft Evides strikte eisen gesteld. Zo is het voor de natuurlijke zuivering van het water in de bekkens van belang dat zo min mogelijk bodemmateriaal ‘opwervelt’. Ook verontreiniging van het bekkenwater door de bagger- en vaartuigen diende te worden voorkomen.

Uitvoering
Van den Herik is in 2018 begonnen met het afgraven van de ondiepe strook. Voorafgaand heeft het transportbedrijf Mammoet een uniek transport uitgevoerd over land en water. Om kraanschepen in het afgesloten spaarbekken te krijgen, is gebruik gemaakt van luchtzakken waarover de schepen rollend zijn verplaatst. Met twee kraanschepen en een cutterzuiger is vervolgens twee jaar gewerkt aan het afgraven en het verondiepen van de diepe gedeeltes. Om in dit spaarbekken het werk te kunnen (en mogen) uitvoeren is de brandstofvoorziening van de schepen aangepast, is de coating verwijderd en is op één schip een nieuwe draadkraan geplaatst.

Cijfers & feiten
De afgegraven ondiepe oeverzone was 70 tot 80 meter breed en besloeg ± 87 hectare. Hier is ± 1,9 miljoen kuub grond afgegraven. Met peilingen is de bodemdiepte in kaart gebracht, waarna de grond gefaseerd is verplaatst naar de diepe delen. Bij de hoogspanningsmast in het bekken is een cutterzuiger benut om veilig te kunnen werken en niet steeds onder de hoogspanningsdraden door te hoeven varen. Het diepste punt lag in 2018 op ±-20 NAP en na afronding in 2020 op ± -14 NAP. Het waterniveau in het bekken is +6,5 m NAP. De nuttige voorraad in het bekken is met 1,9 miljoen m3 toegenomen.

Spaarbekkens
In de Brabantse Biesbosch exploiteert Evides de drie spaarbekkens: De Honderd en Dertig, Petrusplaat en De Gijster. Het spaarbekkensysteem is een betrouwbare en stabiele bron om te benutten als basis voor de waterzuivering. Daar ondergaat het een natuurlijke voorzuivering door een gemiddelde verblijftijd van vijf maanden. De hoofdfunctie van De Gijster is voorraadvorming. Bij een innamestop, als gevolg van een slechte waterkwaliteit van de Maas, kan een aaneengesloten periode van twee maanden overbrugd worden.